ตามรอยธรรมพ่อแม่ครูอาจารย์

เราผู้หวังจะเอาชนะมัน(กิเลส) จะต้องใช้

ศรัทธาพละเป็นทัพหน้า

วิริยะเป็นกองเสบียง

สติเป็นแม่ทัพ

สมาธิเป็นกองหลวง

ปัญญาเป็นอาวุธ

เข้าต่อสู้ ณ สนามยุทธคือกาย

ที่กว้างศอกยาววาหนาคืบ ด้วยความกล้าหาญชาญชัย

 

ทั้งสามอย่างนี้คือ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน

เป็น "กรรม" ของวิญญาณ

ธรรมทั้งหลายเหล่านี้มาพร้อมกันกับปฏิสนธิวิญญาณ

แต่วิญญาณหารู้ตัวไม่ ถ้ารู้ตัวแล้วก็ไม่ได้มาเกิดอีก

ต่อจากนั้น ก็เป็นหน้าที่ของกรรมทั้งนั้น

 

สีลัง ยาวะ ชรา สาธุ ศีลทำให้เป็นคนดีงามตราบเท่าชรา

ผู้ไม่มีศีลได้ชื่อว่าเป็นผู้สกปรก

ดังท่านแสดงไว้ในเรื่องโทษของศีลว่า

ผู้ล่วงละเมิดในศีลข้อนั้นๆ

นอกจากจะเป็นผู้สกปรก เดือดร้อนด้วยโทษนั้นๆ แล้ว

เมื่อตายไปแล้วจะต้องไปสู่ทุคติ มีนรกเป็นที่สุด

เมื่อเสวยผลของกรรมนั้นพอควร

แล้วจึงจะพ้นจากนรกนั้นมาเกิดเป็นคนแล้วได้รับเศษกรรมนั้นอีก

ดังนี้

๑ . โทษของการฆ่าสัตว์ ทรมานสัตว์

จะเป็นผู้มีอายุสั้นพลันตาย เป็นคนขี้โรค ทรมาน

รูปร่างก็น่าเกลียด ไม่มีใครเมตตาเอ็นดู

๒. โทษของการฉ้อโกง ลักขโมยของเขา

จะเป็นคนจนทรัพย์อับปัญญาอนาถาหาที่พึ่งมิได้

หาทรัพย์มาไว้ได้ ก็จะมีแต่คนมาฉ้อโกงลักขโมยเอา

และฉิบหายด้วยภัยต่าง ๆ

๓. โทษของการประพฤติมิจฉาจาร

เมื่อได้ลูกเมียมาจะได้แต่คนว่ายากสอนยาก

ประพฤตินอกใจ ทำให้ชอกช้ำใจเป็นทุกข์มาก

๔. โทษของการกล่าวเท็จโกหกเป็นต้น

เมื่อเกิดมาเป็นคนพูดจาสิ่งใดไม่มีคนเชื่อฟัง

มีแต่เขาจะมาหลอกลวงให้เสียทรัพย์

เสียดสีด่าว่าหยาบคายต่างๆนานาเป็นต้น

๕. โทษของการดื่มสุราเมรัย

จะเป็นคนบ้านใบ้เสียจริตผิดมนุษย์

อีกทั้งเป็นคนโง่เขลา เบาปัญญาไม่น่าคบ


นี่โทษของการไม่ตกแต่งฝึกฝนอบรม กาย วาจา ใจ

ตามศีลธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

จึงได้ชื่อว่าเป็นผู้สกปรกเศร้าหมอง

ทั้งที่เป็นมนุษย์และละโลกนี้ไปแล้ว

ด้วยเหตุนี้ จึงควรแต่งกาย วาจา ใจ

ให้สะอาดเสียตั้งแต่ยังมีชีวิตอยู่ในโลกนี้

เพราะถ้าไม่สะอาดแต่เมื่อยังอยู่ในโลกนี้

ตายไปแล้วก็จะเป็นผู้สกปรกไม่สะอาดในโลกหน้าต่อไปอีก

ดังแสดงมาแล้ว

 

สติ สมาธิ ปัญญา เสมอกันคือมันไม่ยิ่งไม่หย่อนกว่ากัน

สติมีอยู่เช่นไร สมาธิก็มีอยู่เช่นนั้น

ปัญญามีอยู่เช่นไร สติกับสมาธิก็มีอยู่เช่นนั้น

ถ้าสติแก่กล้าเกินไปมันเป็นเหตุให้ระวังจนสมาธิไม่เกิด

ถ้าสมาธิแก่กล้าเกินไป สติมักจะลืมตัวเลยหลับ

ถ้าปัญญาแก่กล้า เลยฟุ้งไปนอกขอบเขต

สติคุมจิตก็ไม่อยู่ เลยเลอะเทอะไปหมด

อย่างนี้เรียกว่าปัญญาฟุ้งเฟ้อหาสนามลงไม่ได้

 

ทุกข์เป็นมัคคุเทศก์นำทางให้คนตั้งตัวได้

ทุกข์เป็นเครื่องดึงดูดให้คนสร้างความดีความงาม

มีทำทานรักษาศีลเป็นต้น

ทุกข์เป็นเครื่องวัดความสุข

เสมือนปรอทเป็นเครื่องวัดอุณหภูมิ

ผู้มีความสุขมากสุขน้อยต้องเอาทุกข์เข้าไปวัดเทียบ

ผู้เกลียดทุกข์ไม่ชอบทุกข์ก็คือผู้ที่ไม่มีปรอท

ผู้ชอบทุกข์รักทุกข์ก็คือผู้มีปรอทแต่ไม่ได้ทำการวัด

ผู้เจริญฌานและนิวรณ์ห้าได้ ก็ต้องใช้ปรอทนี้เป็นเครื่องวัด

กายกับใจนี้เป็นพื้นฐานของโลก (คือทุกข์)

ผู้มีปัญญาทั้งหลายหยิบยกเอาทุกข์อันนี้ขึ้นมาพิจารณา

จนทราบเรื่องของทุกข์พร้อมด้วยมูลเหตุให้เกิดทุกข์

แล้วปล่อยวางทุกข์ทั้งหลายเหล่านั้นได้

ด้วยอุบายปัญญาอันชอบจนบรรลุมรรคผลนิพพานได้

ก็ล้วนแล้วแต่มาตั้งต้นดำเนินไปจากกายกับใจ

(คือทุกข์) นี้ทั้งนั้น

 

ธรรมทั้งหลายมีอยู่ที่ตัวเราทุกคนผู้รู้ธรรมคือใจ

ที่จะรู้มากรู้น้อยหยาบละเอียดก็แล้วแต่ความสามารถ

บุญบารมีหรือการอบรมของแต่ละบุคคล

 

ตามรอยธรรมหลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกองเพล จ.หนองบัวลำภู




ทุกข์มันมาจากไหน ให้พิจารณาทุกข์ก่อน

ทุกข์เป็นของจริงอันประเสริฐ มันมาจากไหนค้นขึ้นไปซิ

เห็นมาแต่จากโง่นั่นแหละ

ดวงจิตเป็นผู้โง่ มันต้องเป็น มันต้องเดือดร้อน

มันถึงใคร่ มันถึงปรารถนา

มันถึงอยากเป็นนั้นเป็นนี่

มันไม่อยากเป็นนั้นเป็นนี่ เพราะเกลียดเพราะชัง

มันชังมันก็ไม่อยากเป็น แล้วก็หาของมาแก้ไข

 

มันไม่รู้เพราะมันโง่ว่าทั้งหมดทั้งก้อน(กาย)นี่เป็นตัวเรา

เป็นผู้หญิง ผู้ชาย ยึดถือไป ยึดถือออกไปรอบๆแผ่นดิน

ยึดในตัวยังไม่พอยึดแผ่นดินออกไปอีก

นี่แหละเพราะความหลง ก็ยึด

ในปฏิจจสมุปบาทท่านว่า

อวิชชาให้เกิดสังขาร สังขารเป็นปัจจัยให้เกิดวิญญาณ

วิญญาณเป็นปัจจัยให้เกิดนามรูป

ท่านว่าได้ดับความโง่อันเดียวเท่านั้น ผลดับหมด

เพราะธรรมทั้งหลายไหลมาแต่เหตุ

ธรรมทั้งหลายคือ ดีก็ดี ชั่วก็ชั่ว

ไหลมาแต่เหตุคือความโง่ ความไม่เข้าใจ คิดว่าเป็นตัวเป็นตน

ก็ได้รับผลเป็นสุขเป็นทุกข์สืบไป

ท่านเรียกว่า วัฏฏะ การวนๆไม่มีที่สิ้นสุด

 

เกศา-ผม, โลมา-ขน, นขา-เล็บ, ทันตา-ฟัน, ตโจ-หนัง

ตะจะปริยันโต มีหนังหุ้มอยู่เป็นที่สุดรอบ

ปูโรนานัปปการัสสะอสุจิโน เต็มไปด้วยของไม่สะอาด

ลืมตาขึ้นมา ให้มันเห็น แล้วตั้งใจทำอยู่อย่างนั้น

ทำเอาตาย เอาชีวิตเป็นแดน

 

ให้ปฏิบัติความเพียรไม่หยุดหย่อน

เอาเนื้อและเลือด ตลอดจนชีวิต

ถวายบูชาพระพุทธเจ้า พระธรรม และ พระสงฆ์

เราจะเอาชีวิตจิตใจ ถวายบูชาพระรัตนตรัย ตลอดจนวันตาย

นี่ก็เป็นมัชฌิมาปฏิปทา

แล้วจิตจะรวมลงอย่างไร เมื่อไร

ก็จะเป็นไปเองเมื่อใจเป็นกลาง ปล่อยวาง สงบถูกส่วน

 

สิ่งใดเกิด สิ่งนั้นตาย

สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์

สิ่งใดเป็นทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา

ผู้ใดเห็นอนัตตา ผู้นั้นเห็นพระนิพพานแล

 

จริตของคนที่มีราคะมาก ให้อาศัยพิจารณาอสุภะอสุภัง

ให้เห็นความเปื่อยเน่า จะอิดหนาระอาใจ

เบื่อหน่าย ถอนจากความกำหนัดได้

แก้โทสะให้มีเมตตา แผ่เมตตาบ่อยๆ มากๆ

ยืน เดิน นั่ง นอน มันก็อ่อนลงเอง

แก้โมหะความหลง ให้ใช้ปัญญาพิจารณาไต่ตรองชำระจิต

 

การปฏิบัติธรรมนั้นไม่มีโทษ มีแต่คุณ

คือจิตไม่ขุ่นมัว จิตผ่องใส จิตเบิกบาน

จะยืน เดิน นั่ง นอนก็มีความสุข ไม่มีความทุกข์

จะเข้าสู่สังคมใดๆก็องอาจกล้าหาญ

การทำความเพียร เมื่อสมาธิเกิดขึ้น มีขึ้นแล้ว

จะไม่มีความหวั่นไหว ไม่มีความเกียจคร้าน

ต่อการงานทั้งทางโลก ทั้งทางธรรม

จากนั้นก็เป็นปัญญาที่จะมาเป็นกำลัง

เมื่อปัญญาเกิดขึ้นแล้วรู้จักใช้ให้เป็นประโยชน์

จะเรียนทางโลกก็สำเร็จ จะทำทางธรรมก็สำเร็จ

 

อายุของมนุษย์นี้น้อยนักหนาไม่พอเพียงแก่ความต้องการ

คิดประกอบการงานไม่ทันจะสำเร็จได้ทุกอย่าง

ก็จะถึงมรณะละวางอารมณ์เหล่านั้นไป

ผู้มีปัญญาควรจะต้องตัดความนิยมในชีวิตนั้นเสีย

อย่าสำคัญว่ามากแล้วมัวเมา เลินเล่อลุ่มหลงระเริงใจ

ควรแต่จะรีบเร่งขวนขวายบำเพ็ญสิ่งที่เป็นบุญกุศล

สุจริตครบไตรทวารไว้เท่านั้นให้เร็ว ทำให้รู้สึกประหนึ่งว่า

บุคคลถูกเพลิงไหม้ศรีษะรีบร้อนดับเพลิงให้สงบฉันนั้น

 

จงพยายามให้เรากินกาล อย่าให้กาลกินเรา

วันคืนล่วงไปๆ อย่านิ่งนอนใจ ให้รีบเร่งทำความเพียร

แม้พระพุทธเจ้าท่านก็เป็นเพียงผู้บอก

ส่วนจะได้สมบัตินั้นเราต้องเป็นผู้ทำเอง

 

ตัณหามันเกิดขึ้นจากไหนต้องค้นหาเหตุมัน

เหตุมันเกิดจากอายตนะภายในและอายตนะภายนอกมาสัมผัสกัน

ตาเห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกดมกลิ่น ลิ้นลิ้มรส

กายถูกต้องสัมผัส ใจรู้ธรรมารมณ์

พระพุทธเจ้าจึงทรงสอนให้สำรวมอินทรีย์ทั้ง ๖ คือ

สำรวมตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

ให้เพียรสำรวจ เพียรละไม่ให้เกิดความยินดียินร้าย

ทำจิตให้เป็นกลางวางเฉยต่ออารมณ์นี่เรียกว่า การดับตัณหา

 

"เย็นวันหนึ่งเมื่อปัดกวาดเสร็จหลวงปู่ขาวออกจากที่พักไปสรงน้ำ

ได้เห็นข้าวในไร่ชาวเขากำลังสุกเหลืองอร่าม

ทำให้เกิดปัญญาขึ้นมาในขณะนั้นว่า

ข้าวมันงอกขึ้นมาเพราะมีอะไรเป็นเชื้อพาให้เกิด

ใจที่พาให้เกิดตายอยู่ไม่หยุด

ก็น่าจะมีอะไรเป็นเชื้ออยู่ภายในเช่นเดียวกันกับเมล็ดข้าว

เชื้อนั้นถ้าไม่ถูกทำลายเสียที่ใจให้สิ้นไป

จะต้องพาให้เกิดตายอยู่ไม่หยุด

ก็แล้วอะไรเป็นเชื้อของใจเล่า

ถ้าไม่ใช่กิเลส อวิชชา ตัณหา อุปาทาน

ท่านคิดทบทวนไปมา โดยถืออวิชชา

เป็นเป้าหมายแห่งการวิพากษ์วิจารณ์

พิจารณาย้อนหน้าถอยหลัง อนุโลมปฏิโลม

ด้วยความสนใจอยากรู้ตัวจริงแห่งอวิชชา

นับแต่หัวค่ำจนดึก

ไม่ลดละการพิจารณาระหว่างอวิชชากับใจ

จวนสว่างจึงตัดสินใจกันลงได้ด้วยปัญญา

อวิชชาขาดกระเด็นออกจากใจไม่มีอะไรเหลือ

การพิจารณาข้าว ก็มายุติกันที่ข้าวสุก หมดการงอกอีกต่อไป
การพิจารณาจิต ก็มาหยุดกันที่ อวิชชาดับ กลายเป็นจิตสุกขึ้นมา
เช่นเดียวกับ ข้าวสุก จิตหมดการก่อกำเนิดเกิดในภพต่างๆ
อย่างประจักษ์ใจ สิ่งที่เหลือให้ชมอย่างสมใจ
คือความบริสุทธิ์แห่งจิตล้วน ๆ ในกระท่อมกลางเขา
มีชาวป่าเป็นอุปัฏฐากดูแล

ขณะที่จิตผ่านดงหนาป่ากิเลสวัฏฏ์ไปได้แล้ว

เกิดความอัศจรรย์อยู่คนเดียวตอนสว่าง

พระอาทิตย์ก็เริ่มสว่างบนฟ้า

ใจก็เริ่มสว่างจากอวิชชา

ขึ้นสู่ธรรมอัศจรรย์ถึงวิมุตติหลุดพ้น

ในเวลาเดียวกันกับพระอาทิตย์อุทัย

ช่างเป็นฤกษ์งามยามวิเศษเสียจริง


ท่านพระอาจารย์หลวงตามหาบัว เล่าถึง หลวงปู่ขาว ในหนังสือ "ปฏิปทาของพระธุดงค์กรรมฐานสายพระอาจารย์หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต

 

สถานที่หลวงปู่ขาว อนาลโย บรรลุธรรมสำเร็จเป็นพระอรหันต์
ในราวพรรษาที่ 16-17 ที่บริเวณบ้านทุ่งปุย
ตำบลโหล่งขอด อ.พร้าว จ.เชียงใหม่





อธิษฐานความตั้งใจไว้ว่าจะทำต้องทำจริง ๆ

ได้มากก็ไม่ว่าได้น้อยก็ไม่ว่าอย่าให้มันขาดสัจจะ





ควรพิจารณาทุกวันว่า

เราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งปวง

 

กุศลกรรมทั้งหลายมีสติเป็นเค้าเป็นมูล

ครั้นมีสติแล้วกุศลธรรมทั้งหลายก็เกิดขึ้น

ก็มีแต่ทำความดีทุกสิ่งทุกอย่าง

รู้แล้วอย่างนี้ก็ให้พากันหัดสติ มันผิดก็ให้รู้

เราจะทำด้วยกายก็ให้ระลึกนึกได้เสียก่อน

เราจะพูดก็ให้ระลึกนึกได้เสียก่อน

จะคิดก็ให้ระลึกนึกได้เสียก่อน

มันถูกเราจึงพูดมันถูกเราจึงทำ มันถูกเราจึงคิดนึก

 

ผู้ใดทำบาปทำกรรม

ทำให้ใจของตนเศร้าหมอง หาโทษใส่ตน

นักปราชญ์ว่าคนโง่คนยาก