พระอุปวาณเถระ l หนึ่งในพุทธอุปัฏฐากพระพุทธเจ้า #พระยสะ #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 22, 2025
พระอุปวาเถระ เป็นพระภิกษุรูปหนึ่งในสมัยพุทธกาล ผู้มีบทบาทสำคัญในฐานะอดีตพุทธอุปัฏฐากของพระพุทธเจ้า ท่านเป็นผู้บรรลุอรหัตผลและมีอภิญญา 6
*ภูมิหลังและบุพกรรม*
ในอดีตกาลหลายแสนกัปที่ผ่านมา ในสมัยพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าปทุมุตตระ พระอุปวาเถระในชาตินั้นเกิดในตระกูลคนรับจ้างในนครหังสาวดี ด้วยผลของอกุศลกรรมบางอย่าง เมื่อพระพุทธเจ้าปรินิพพาน มหาชนได้สร้างพระมหาเจดีย์สูง 7 โยชน์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ เทวดาได้แต่งตั้งเสนาบดีชื่ออภิสัมมัตกะเป็นผู้รักษาเครื่องบูชา ท่านเห็นมหาชนเลื่อมใสในการบูชาพระเจดีย์ จึงปรารถนาจะเป็นทายาทในธรรมของพระองค์ในอนาคต ท่านจึงนำผ้าห่มที่ซักสะอาดแล้วผูกกับไม้ไผ่ทำเป็นธงถวายเป็นพุทธบูชา ยักษ์อภิสัมมัตกะได้นำธงนั้นลอยขึ้นไปในอากาศกระทำประทักษิณพระเจดีย์ 3 รอบ เมื่อเห็นดังนั้น ท่านมีจิตเลื่อมใสยิ่งนัก ได้เข้าหาภิกษุรูปหนึ่งถามถึงผลของการถวายธง พระเถระได้พยากรณ์ว่า ท่านจะได้ท่องเที่ยวอยู่ในเทวโลกตลอด 30,000 กัป ได้เป็นจอมเทวดาเสวยเทวราชสมบัติ 80 ครั้ง และเป็นพระเจ้าจักรพรรดิ 1,000 ครั้ง รวมถึงเป็นพระเจ้าประเทศอันไพบูลย์โดยนับมิได้ เมื่อพระกัสสปสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จอุบัติขึ้นในโลกและปรินิพพาน พระธาตุสรีระของพระองค์มีอยู่แห่งเดียว และผู้คนได้สร้างพระเจดีย์สูง 1 โยชน์ ท่านก็ได้จุติมาเป็นอารักขเทวดาในพระเจดีย์นั้น ตามคำอธิษฐานที่ตั้งไว้ การที่ท่านเคยเป็นอารักขเทวดาในพระเจดีย์ของพระพุทธเจ้ากัสสปะมาก่อน เป็นเหตุให้ท่านมีอานุภาพและอำนาจมากในภายหลัง *การเป็นพุทธอุปัฏฐาก*
พระอุปวาเถระเคยเป็นพุทธอุปัฏฐากอยู่ระยะหนึ่งในช่วงต้นพุทธกาล ในสมัยที่พระผู้มีพระภาคเจ้ายังไม่มีพระพุทธอุปัฏฐากประจำ ในบางครั้งพระนาคสมาระ พระนาคิตะ พระสุนักขัตตะ พระจุนทะสามเณร และพระเมคิยะก็เคยเป็นผู้อุปัฏฐากเช่นกัน พระอุปวาเถระได้อุปัฏฐากพระผู้มีพระภาคเจ้าในทุกอย่าง เช่น กวาดบริเวณ ถวายไม้ชำระพระทนต์ จัดถวายน้ำสงฆ์ ถือบาตรจีวรตามเสด็จ มีครั้งหนึ่งที่พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวันวิหาร ทรงประชวรด้วยลมในท้อง อาการนี้มีมาตั้งแต่ครั้งที่ทรงกระทำทุกรกิริยา 6 พรรษา โดยการเสวยถั่วเขียวและถั่วพูเพียงเล็กน้อย ทำให้ลมในพระอุทรกำเริบ แม้ภายหลังบรรลุสัมมาสัมโพธิญาณและเสวยโภชนะอันประณีตแล้ว อาพาธนั้นก็ยังปรากฏเป็นระยะๆ ครั้งนั้น พระอุปวาเถระได้เป็นอุปัฏฐากอยู่ ท่านได้ตื่นแต่เช้าตรู่ และเมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกให้ต้มน้ำร้อนเพื่อฉัน ท่านก็รับบัญชา ในสมัยนั้น พระพุทธเจ้ายังมิได้ทรงอนุญาตการต้มน้ำแก่ภิกษุทั้งหลาย ท่านจึงเข้าไปยังที่อยู่ของเทวหิตพราหมณ์ ซึ่งเป็นสหายเก่าแก่สมัยเป็นคฤหัสถ์ พราหมณ์ผู้นี้เลี้ยงชีพด้วยการตั้งโรงอาบน้ำร้อน เมื่อพราหมณ์ทราบว่าพระโคดมไม่สบายด้วยโรคลมในท้อง ก็แนะนำยาให้ละลายน้ำอ้อยด้วยน้ำร้อนเล็กน้อยถวายให้ดื่มในเวลาสนธยา เขาบอกว่าพระเสโทจะซึมออกมาภายนอกพระสรีระ และลมในท้องจะหายไปด้วยยา เทวหิตพราหมณ์ได้ให้คนใช้ถือกาต้มน้ำร้อนและห่อน้ำอ้อยตามไปถวายพระอุปวาเถระ ท่านจึงนำไปถวายพระผู้มีพระภาคเจ้า และเมื่อทรงเสวยน้ำอ้อยนั้น พระองค์ก็ทรงหายประชวร
*เหตุการณ์ปรินิพพาน*
แม้หลังจากที่พระพุทธองค์ทรงโปรดให้พระอานนท์เป็นพุทธอุปัฏฐากประจำแล้ว ในวาระสุดท้ายเมื่อพระพุทธเจ้าจะเสด็จปรินิพพานที่สารวโนทยาน เมืองกุสินารา พระอุปวานะก็ได้ยืนทำหน้าที่ถวายงานอยู่เบื้องพระพักตร์พระพุทธองค์ เทวดาในหมื่นโลกธาตุที่มาประชุมกันเพื่อเข้าเฝ้าและถวายบังคมพระพุทธองค์เป็นครั้งสุดท้ายไม่สามารถเข้าเฝ้าได้ เพราะเห็นท่านอุปวานะยืนขวางอยู่ พระเถระมีรูปร่างใหญ่เหมือนลูกช้าง และเมื่อห่มผ้าบังสุกุลจีวรก็ยิ่งทำให้ดูตัวใหญ่มาก เทวดาไม่สามารถมองทะลุพระอรหันต์ (พระขีณาสก) ได้ และไม่สามารถเข้าไปใกล้ได้ เพราะพระเถระมีอานุภาพมาก เทวดาเหล่านั้นจึงติเตียนพระเถระ พระพุทธองค์ทรงทราบเหตุที่เทวดาติเตียนพระเถระ จึงได้รับสั่งให้ท่านพระอุปวาหลีกไป ด้วยพระดำรัสคำเดียวเท่านั้น พระเถระก็วางพัดใบตาลแล้วยืนอยู่ ณ ส่วนข้างหนึ่ง พระอานนท์เห็นดังนั้นก็บังเกิดความสงสัยว่าเหตุใดพระพุทธองค์จึงทรงขับไล่ท่านอุปวาผู้อุปัฏฐากใกล้ชิดมานานในวาระสุดท้ายเช่นนั้น พระผู้มีพระภาคจึงตรัสตอบว่า เทวดาในหมื่นโลกธาตุมาประชุมกันเพื่อจะเห็นพระตถาคตในเมืองกุสินารา สารวันของพวกเจ้ามัลละนั้นมีพื้นที่กว้างใหญ่ถึง 12 โยชน์รอบด้าน ตลอดทุกแห่งหนไม่มีที่ว่างแม้เพียงปลายขนทรายจะจรดลง พวกเทวดาเหล่านั้นกล่าวโทษอยู่ว่าพวกเขามาแต่ที่ไกลเพื่อจะเห็นพระตถาคต แต่ภิกษุผู้มีศักดิ์ใหญ่รูปนี้ยืนบังอยู่เบื้องพระพักตร์ทำให้พวกเขาไม่ได้เห็นพระตถาคตในกาลเป็นครั้งสุดท้าย ด้วยเหตุนี้เอง พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงขับพระเถระเพื่อมิให้ขัดขวางการเข้าชมพระบารมีของเหล่าเทวดาทั้งหลาย
หลวงพ่อสำเร็จศักดิสิทธิ /นางจิณจมาณวิกา
ในห้อง 'ประวัติและนิทานธรรมะ' ตั้งกระทู้โดย supatorn, 12 สิงหาคม 2017.
หน้า 104 ของ 105
-
-
ราสิยคามณิ l นายบ้าน ผู้สนใจเรื่องตบะ #ฟังธรรมะก่อนนอน #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก #คนตื่นธรรม
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 14, 2025 -
โสณฑัณฑพราหมณ์ l ผู้สร้างธรรมเนียมเคารพใหม่ #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก #คนตื่นธรรม
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 7, 2025
*โสณทัณฑพราหมณ์* ผู้สร้างธรรมเนียมความเคารพใหม่ ท่านครอบครองนครเล็กๆ ชื่อ *จำปา* ซึ่งเป็นนครที่พระเจ้าพิมพิสารพระราชทานให้เป็นบำเหน็จ ท่านสามารถจัดเก็บภาษีจากผู้คนในนครได้ ทำให้ท่านมีฐานะมั่นคง เนื่องจากนครจำปาอุดมไปด้วยผู้คน หมู่สัตว์ หญ้า ไม้ น้ำ และธัญญาหาร โสณทัณฑพราหมณ์ได้รับการพรรณนาว่ามีคุณสมบัติหลายประการ เช่น:
- เป็นอุโตสุชาติ ถือกำเนิดดีในวรรณะพราหมณ์ บริสุทธิ์ทั้งฝ่ายมารดาและบิดา
- มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก
- จบไตรเพท
- มีรูปงดงาม น่าเลื่อมใส
- ยังสอนมนต์แก่มนพถึง 300 คน
1) มีชาติที่ดี
2) จำมนต์ในพระเวทได้
3) มีผิวพรรณดี
4) เป็นผู้มีศีล
5) เป็นผู้มีปัญญา
พระพุทธเจ้าทรงถามต่อว่า หากจะตัดเหลือ 4 ข้อ จะตัดข้อใด ท่านตอบว่าตัดข้อผิวพรรณดีออกได้ หากเหลือ 3 ข้อ จะตัดข้อใด ท่านตอบว่าตัดข้อจำมนต์ออกได้ หากเหลือ 2 ข้อ จะตัดข้อใด ท่านตอบว่าตัดข้อกำเนิด (ชาติ) ออกได้ เมื่อมาถึงตรงนี้ พวกพราหมณ์ที่มาด้วยได้คัดค้านท่านว่าอย่าพูดเช่นนั้น ท่านจะเสียทีพระสมณโคดมได้ โสณทัณฑพราหมณ์จึงตอบโต้โดยยกตัวอย่างหลานชายของท่านชื่อ *อังคกานพ* ที่มานั่งอยู่ด้วย อังคกานพมีผิวพรรณดี จำมนต์ได้ และเกิดในตระกูลบริสุทธิ์ทั้งสองฝ่าย แต่ก็ยังฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ประพฤติผิดในกาม พูดเท็จ และดื่มน้ำเมา ดังนั้น มนต์และชาติกำเนิดจึงไม่สำคัญเท่า ท่านยืนยันว่า *เมื่อใดที่พราหมณ์เป็นผู้มีศีลและปัญญา 2 คุณสมบัตินี้ จึงควรบัญญัติว่าเป็นพราหมณ์* และควรเรียกตนเองว่าเป็นพราหมณ์ได้ พระพุทธเจ้าตรัสถามอีกว่า หากตัดเหลือเพียงข้อเดียวจะได้ไหม ท่านตอบว่าตัดอีกไม่ได้แล้ว เพราะศีลชำระปัญญา ปัญญาชำระศีล ในที่ใดมีศีล ในที่นั้นมีปัญญา ในที่ใดมีปัญญา ในที่นั้นมีศีล ศีลกับปัญญาเปรียบเหมือนใช้มือล้างมือ ใช้เท้าล้างเท้า คือชำระซึ่งกันและกัน *ศีลกับปัญญาจึงกล่าวได้ว่าเป็นยอดในโลก* พระพุทธเจ้าทรงรับรองธรรมของพราหมณ์ว่าถูกต้อง จากนั้นได้ตรัสอธิบายกระบวนธรรมที่ทำให้ตรัสรู้ คือ จุลศีล มัชฌิมศีล มหาศีล ฌาน 4 และวิชา 8 หลังจบพระธรรมเทศนา โสณทัณฑพราหมณ์ได้กราบทูลสรรเสริญและแสดงตนเป็น *อุบาสก ถึงสรณะตลอดชีวิต* พร้อมทั้งอาราธนาพระพุทธเจ้าและภิกษุสงฆ์ไปฉันภัตตาหารในวันรุ่งขึ้น ในรุ่งเช้า หลังถวายภัตตาหารแล้ว โสณทัณฑพราหมณ์เกิดความกลัวว่า ชื่อเสียงและทรัพย์ของตนจะเสื่อม หากผู้คนรู้ว่าตนนับถือพระพุทธเจ้าซึ่งยังหนุ่มกว่า ท่านจึงกราบทูลขอให้พระพุทธเจ้าทรงเข้าใจว่า ตนเองนับถือพระองค์มานานแต่ไม่สามารถแสดงออกได้ ขอให้พระองค์เข้าใจว่าการกระทำบางอย่างของท่านนั้นเท่ากับการแสดงความเคารพ เช่น:
- หากอยู่ในท่ามกลางผู้คนแล้วประคองอัญชลีขึ้น ก็เท่ากับลุกขึ้นจากอาสนะถวายบังคมแล้ว
- หากถอดเครื่องโพกศีรษะออก ก็เท่ากับอภิวาทด้วยศีรษะแล้ว
- หากกำลังนั่งอยู่ในยานแล้วยกประตักขึ้น (หรือถอนบังเหียน) แสดงว่าลงจากยานทำความเคารพแล้ว
- หากรถล้มลง แสดงว่าอภิวาทด้วยศีรษะแล้ว (อันนี้น่าจะเป็นการเปรียบเทียบที่แสดงถึงความเคารพอย่างสุดซึ้ง แม้เหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดก็ตีความว่าเป็นการก้มเคารพ)
-
พระอัฑฒกาสีเถรี l อดีตนางโสเภณีบรรลุอรหันต์ #ฟังธรรมก่อนนอน #คนตื่นธรรม #พระพุทธเจ้า
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 20, 2025 -
มหาธรรมปาลชาดก l "เหตุที่ไม่ตายในวัยหนุ่ม" #ศีลห้าคุ้มครอง #พระพุทธเจ้าสอน #เรื่องเล่าขนลุก #กรรมดี
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 27, 2025
*มหาธรรมปาลชาดก* ซึ่งเป็นเรื่องราวที่พระศาสดาทรงตรัสเล่าแก่พระพุทธบิดา เพื่อแสดงให้เห็นถึง *อานิสงส์ของการประพฤติธรรม* ในสมัยที่พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็น ธรรมปาลกุมาร บิดาของท่านแสดงความไม่เชื่อต่อข่าวการตายของบุตรชาย โดยอ้างว่า *ธรรมเนียมของตระกูลไม่มีผู้ใดตายในวัยหนุ่ม* อาจารย์ของธรรมปาลกุมารจึงเดินทางไปพิสูจน์และได้เรียนรู้ว่า *การรักษาศีล 5, การให้ทาน, การประพฤติพรหมจรรย์นอกกาย และการละเว้นความชั่ว* เป็นเหตุผลที่ทำให้คนหนุ่มสาวในตระกูลนั้นไม่ตาย พระศาสดาทรงสรุปว่าการประพฤติธรรมนั้นย่อมคุ้มครองรักษาผู้ปฏิบัติ และในที่สุด พระพุทธบิดาก็ได้บรรลุธรรมหลังฟังเรื่องราวนี้ ในชาดกนี้ *แนวคิดที่ว่าคนในตระกูลธรรมบาลจะไม่ตายในวัยหนุ่ม แต่จะตายเมื่อแก่แล้วเท่านั้น* ถือเป็นประเพณีของตระกูลนี้ อาจารย์ทิสาปาโมกข์ถึงกับนำกระดูกแพะมาแสดงว่าเป็นกระดูกของธรรมปาลกุมาร เพื่อลองใจบิดาของธรรมปาลกุมาร แต่บิดากลับหัวเราะและยืนยันว่าบุตรของตนยังไม่ตาย เพราะในตระกูลของพวกตนตลอด 7 ชั่วโคตร ไม่เคยมีใครตายตั้งแต่ยังหนุ่มเลย เหตุผลที่คนหนุ่มสาวในตระกูลธรรมบาลไม่ตายนั้น มาจาก
*การประพฤติธรรมและคุณธรรมที่สืบทอดกันมา* ดังนี้:
- *การประพฤติธรรมและงดเว้นความชั่ว* พวกเขาประพฤติธรรม ไม่กล่าวคำเท็จ งดเว้นกรรมชั่ว และงดเว้นกรรมอันไม่ประเสริฐทั้งหมด
- *เลือกคบสัตบุรุษ* พวกเขาฟังธรรมของทั้งอสัตบุรุษ (คนไม่ดี) และสัตบุรุษ (คนดี) แต่ไม่ชอบใจธรรมของอสัตบุรุษเลย จึงละทิ้งอสัตบุรุษและไม่ละทิ้งสัตบุรุษ
- *ความตั้งใจในการให้ทาน* ก่อนที่จะให้ทาน พวกเขาเป็นผู้มีใจตั้งใจดี แม้กำลังให้ก็มีใจผ่องแผ้ว และเมื่อให้แล้วก็ไม่เดือดร้อนในภายหลัง
- *การสงเคราะห์ผู้อื่น* พวกเขาเลี้ยงดูสมณพราหมณ์ คนเดินทาง ผู้นิพพก ยาจก (ผู้ขอ) และคนยากไร้ทั้งหลายให้อิ่มหนำสำราญด้วยข้าวและน้ำ
- *การไม่นอกใจคู่ครองและการประพฤติพรหมจรรย์* พวกเขาไม่นอกใจภรรยา และภรรยาก็ไม่นอกใจพวกเขา พวกเขาประพฤติพรหมจรรย์นอกภรรยาของตน (หมายถึงการประพฤติพรหมจรรย์ในความสัมพันธ์กับคู่ครองของตนเอง ไม่ประพฤติผิดในกาม)
- *การรักษาสีล 5* พวกเขางดเว้นจากการฆ่าสัตว์ งดเว้นจากสิ่งของที่เขาไม่ให้ (ไม่ลักขโมย) ไม่ดื่มของมึนเมา และไม่กล่าวคำเท็จ (กล่าวคำจริง)
- *บุตรธิดาผู้มีปัญญาและคุณธรรม* บุตรที่เกิดจากภรรยาผู้มีศีลดีเหล่านั้น เป็นคนฉลาด มีปัญญา เป็นพหูสูตร (มีความรู้มาก) และเรียนจบไตรเพท (ความรู้ 3 อย่าง)
- *ทุกคนในครอบครัวประพฤติธรรม* ทั้งมารดา บิดา พี่น้อง บุตร ภรรยา และทุกคนในตระกูลล้วนประพฤติธรรม มุ่งประโยชน์ในโลกหน้า
- *คนรับใช้ก็ประพฤติธรรม* แม้กระทั่งทาสี คนที่อาศัยเลี้ยงชีวิต คนรับใช้ และคนงานทั้งหมด ล้วนแต่ประพฤติธรรม มุ่งประโยชน์ในโลกหน้า
-
นางสารีพราหมณี l มารดาพระสารีบุตร "วันปรินิพพานพระสารีบุตร" #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก #คนตื่นธรรม
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
May 23, 2025
*นางสารี พราหมณี* มารดาของพระสารีบุตร ผู้มีบุตรถึงเจ็ดคนซึ่งต่อมาได้ออกบวชทั้งหมดพร้อมทั้งหลาน โดยได้กล่าวถึง *ลำดับการออกบวชของบุตรแต่ละคน* และเหตุการณ์ที่ *พระสารีบุตรกลับไปเยี่ยมมารดา* และแสดงธรรมจนนางบรรลุโสดาปัตติผล นอกจากนี้ ยังกล่าวถึง *การปรินิพพานของพระสารีบุตร* ณ บ้านเกิดของท่าน และการสร้างเจดีย์บรรจุพระธาตุตามคำสั่งของพระพุทธเจ้า. -
ผันทชาดก - การผูกเวรของหมีและไม้ตะคร้อ #ฟังธรรมก่อนนอน #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 4, 2025
การผูกเวร หมายถึง *การถือโกรธ หรือการสร้างความเป็นศัตรู* ระหว่างกัน. เรื่องราวในผันทชาดกที่นำมาแสดงนั้น เป็นการกล่าวถึง *การผูกเวรของหมีและไม้ตะค้อ**.การผูกเวรเริ่มต้นขึ้นเมื่อหมีตัวหนึ่งนอนอยู่ที่โคนต้นตะค้อ แล้วกิ่งแห้งของต้นไม้ได้ตกลงมาถูกคอของหมีโดยบังเอิญ. หมีตกใจและเข้าใจผิดคิดว่าเทวดาที่สิงสถิตอยู่ที่ต้นไม้นั้นไม่ต้องการให้ตนนอนอยู่ที่นั่น. หมีจึงเกิดความโกรธและ **ผูกโกรธในที่ที่ไม่ใช่ฐานะ* และประกาศว่าจะให้คนมาขุดโค่นต้นตะค้อทั้งรากทั้งต้นเพื่อแก้แค้น. เมื่อรุกขเทวดา (เทวดาผู้สิงอยู่ ณ ต้นตะค้อ) ทราบถึงความอาฆาตของหมี และเห็นว่าหมีกำลังจะทำลายวิมานของตน (คือต้นไม้) เทวดาก็คิดว่าต้อง *ล้างผลาญหมีตัวนี้ด้วยอุบายอย่างหนึ่งให้ได้**. นี่คือการที่เทวดาผูกเวรตอบ. รุกขเทวดาจึงแปลงกายไปหลอกช่างไม้ที่กำลังหาไม้ทำรถ โดยแนะนำให้ช่างไม้ใช้เล่ห์กลลวงหมีมา เพื่อลอกเอาหนังที่คอของหมีประมาณ 4 นิ้วไปหุ้มกงล้อรถ ซึ่งจะทำให้กงล้อแข็งแรง. ด้วยอุบายนี้เอง รุกขเทวดาจึง **จองเวรสำเร็จ* โดยเป็นเหตุให้ช่างไม้สามารถฆ่าหมีได้. พระศาสดาทรงสรุปถึงผลของการผูกเวรในเรื่องนี้ว่า *ไม้ตะค้อฆ่าหมี และหมีก็ฆ่าไม้ตะค้อ ต่างก็ฆ่ากันและกันด้วยการวิวาทกัน* ด้วยประการฉะนี้. และทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแสดงเพื่อเตือนภิกษุทั้งหลายให้ *อย่าวิวาทกัน อย่าเป็นทางหนีและไม้ตะค้อ* (หมายถึงการเป็นศัตรูที่ทำลายล้างกัน). ดังนั้น การผูกเวรสามารถเกิดขึ้นได้จากความเข้าใจผิดและอารมณ์โกรธในเรื่องที่ไม่สมควร และนำไปสู่การแก้แค้นและการทำลายล้างซึ่งกันและกันในที่สุด. -
กปิลมัจฉา l "ปลาชื่อ กปิละ" ปลาปากเหม็นเพราะด่าผู้มีศีล #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก #คนตื่นธรรม
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 1, 2025
เรื่องราวของ *พระกปิละ* ซึ่งเป็นภิกษุในสมัยพระพุทธเจ้ากัสสปะ โดยท่านได้ศึกษาพระไตรปิฎกจนเชี่ยวชาญแต่กลับถูก *ตัณหา* เข้าครอบงำ ทำให้พูดจาดูถูกภิกษุผู้มีศีล และยังปฏิเสธการสวดพระปาติโมกข์ ส่งผลให้เกิดใน *อเวจีมหานรก* หลังจากนั้นได้มาเกิดเป็น *ปลาสีทองแต่ปากเหม็น* ซึ่งเป็นการแสดงผลของกรรมที่ได้กระทำไว้ ทั้งยังกล่าวถึงผลของ *ตัณหา* ที่นำพาไปสู่ภพภูมิต่างๆ และการที่บุคคลจะหลุดพ้นได้ด้วยการละ *ตัณหา* นั้นเอง. -
จันทกินนรชาดก l ชาดก "ว่าด้วยความจงรักภักดี" #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก #ชาดกสอนใจ #นิทานธรรมะ
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jun 26, 2025
ในชาดกเรื่อง *จันทกินรี* นี้ *พระศาสดา* ทรงเล่าเรื่องเพื่อแสดง *ความจงรักภักดีที่ไม่เปลี่ยนแปลง* ของพระมารดาพระราหุล โดยย้อนไปในอดีตกาลสมัย *พระเจ้าพรหมทัต* พระโพธิสัตว์ได้ถือกำเนิดเป็น *จันทกินนร* อาศัยอยู่กับ *จันทา* ผู้เป็นภรรยาบนเขา *จันทบรรพต* ชาดกกล่าวถึงเหตุการณ์ที่ *พระราชา* ได้ทรงกระทำบาปด้วยการยิง *จันทกินนร* เพราะลุ่มหลงใน *จันทา* อย่างไรก็ตาม *ความรักที่มั่นคง* ของจันทาที่มีต่อสามี ทำให้เธอสามารถขอให้ *ท้าวสักกะ* ช่วยชีวิตสามีให้ฟื้นคืนได้สำเร็จ โดยเหตุการณ์นี้ยังถูกตีความว่าเป็นการเชื่อมโยงบทบาทในอดีตกับตัวละครในปัจจุบันอีกด้วย. พระพุทธเจ้าเมื่อประทับอยู่ที่กรุงกบิลพัสดุ์ ทรงรำลึกถึงพระนางยโสธรา (มารดาของพระราหุล) ผู้มีความจงรักภักดีมั่นคงไม่เสื่อมคลายแม้พระพุทธเจ้าจะออกผนวช ทรงเล่าเรื่องอดีตชาติ คือ "จันทกินนรชาดก" เพื่อแสดงถึงความรักมั่นคงในชาติปางก่อน เนื้อเรื่องในอดีตชาติ: พระโพธิสัตว์เกิดเป็น “จันทกินนร” อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์กับภรรยาชื่อ “จันทา” อย่างสงบสุข พระราชาแห่งเมืองพาราณสีทรงออกผนวช เดินป่าลึกและได้เห็นจันทกินนรกับจันทารำฟ้อนร้องเพลงกันอย่างสุขสันต์ พระราชาเกิดความหลงรักจันทา จึงยิงจันทกินนร หวังจะได้ตัวจันทาไป จันทกินนรบาดเจ็บสาหัส ร่ำไห้กล่าวคำอาลัยรักต่อภรรยา 4 คาถา ก่อนจะหมดสติ จันทาร่ำไห้เสียใจ กล่าวคำสาปแช่งพระราชา 5 คาถา และไม่ยอมเป็นมเหสีของพระราชา พระราชาถูกปฏิเสธอย่างเด็ดขาด จึงตัดใจจากไป นางจันทานำร่างสามีกลับไปกอดบนยอดเขา ร่ำไห้ถึงความหลัง 12 คาถา ด้วยแรงอธิษฐานและความรักมั่นคงนั้น ทำให้ “ท้าวสักกะ” (พระอินทร์) ปรากฏกายมาโปรด รักษาจันทกินนรให้หายดี ทั้งสองได้อยู่ร่วมกันต่อในป่าอย่างเป็นสุข พระพุทธเจ้าทรงสรุปว่า: นางจันทาคือพระนางยโสธราในชาตินี้ ผู้ซื่อสัตย์รักมั่นในพระองค์แม้ข้ามชาติ
ใจความสำคัญ: “แม้ชาติเป็นสัตว์ ก็ยังรักมั่นในคู่ครอง ไม่เอาใจออกห่าง ไม่แยแสผู้ใดอื่น” เป็นตัวอย่างของ ความจงรักภักดี ความรักที่ไม่ยอมแพ้ต่ออุปสรรค ซึ่งเป็นธรรมะสอนใจทั้งฆราวาสและนักบวช -
สิริคุตต์ l กัลยาณมิตรของครหทินน์ #พระไตรปิฏก #คนตื่นธรรม #พระพุทธเจ้า
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Apr 30, 2025
เรื่องราวของ สิริคุตต์ ผู้เป็นอุบาสกที่นับถือพระรัตนตรัย และ คหทินน์ เพื่อนผู้เป็นนิครนถ์ซึ่งพยายามชักชวนสิริคุตต์ให้หันมานับถือพวกตน คหทินน์ อ้างว่าพระศาสดาของตนนับถือรู้อดีต อนาคต และปัจจุบันทั้งหมด แต่สิริคุตต์ได้ทดสอบโดยการวางแผนหลุมพรางซึ่งพวกนิครนถ์ตกลงไปหมด พิสูจน์ว่าพวกเขามิได้รู้ทุกสิ่งตามที่อ้าง เมื่อเรื่องถึงพระราชา คหทินถูกปรับไหม ต่อมาคหทินพยายามแก้แค้นโดยวางกับดักเช่นเดียวกันเพื่อพระพุทธเจ้าและภิกษุ แต่พระพุทธเจ้าทรงเห็นเหตุการณ์ล่วงหน้าและแสดงปาฏิหาริย์เหยียบดอกบัวข้ามหลุมไป ทำให้คหทินได้เห็นอานุภาพของพระพุทธเจ้าและเกิดศรัทธา ในที่สุด สิริคุตต์ และ คหทิน ได้บรรลุธรรมหลังจากฟังพระพุทธเจ้าแสดงธรรม. -
โกสิยเศรษฐี l "เศรษฐีขนมเบื้อง" #พระมหาโมคคัลลานะ #พระอรหันต์ #คนตื่นธรรม #พระพุทธเจ้า
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Apr 29, 2025
เรื่องราวของ *โกสิย เศรษฐี ผู้มีทรัพย์สินมากมาย แต่กลับเป็นคน **ตระหนี่ถี่เหนียวอย่างยิ่ง* ซึ่งความตระหนี่ของเขานั้นปรากฏชัดเจนแม้แต่กับตัวเองและคนใกล้ชิด เรื่องราวได้กล่าวถึงเหตุการณ์ที่เศรษฐีอยากกิน *ขนมเบื้อง* แต่กลับไม่กล้าบอกใครเพราะกลัวเสียเงิน จนกระทั่ง *พระพุทธเจ้าทรงทราบถึงอุปนิสัย* ของเศรษฐีและภรรยา จึงทรงส่ง *พระมหาโมคคัลลานะ* ไปโปรด และด้วยฤทธิ์ของพระเถระ รวมถึงอานิสงส์จากการถวายขนมและปัจจัยต่างๆ แด่พระพุทธเจ้าและพระภิกษุสงฆ์ ทำให้ *เศรษฐีและภรรยาบรรลุโสดาบัน* และได้ *บริจาคทรัพย์สมบัติทั้งหมด* ในพระพุทธศาสนา
-
08-อังคุลิมาลสูตร พระองค์คุลิมาลเถระ | #เปิดพระไตรปิฎก
พระมหาสมเกียรติ ญาณสุทฺโธ
Apr 21, 2025
08-อังคุลิมาลสูตร พระองค์คุลิมาลเถระ |
#เปิดพระไตรปิฎก
อหิงสกะ เป็นบุตรของ ปุโรหิต คัคคะ และ นางมันตานี ได้รับการสั่งสอนที่ผิดจากอาจารย์ทำให้ต้องกลายเป็นโจรฆ่าคน แล้วตัดนิ้วมาคลองเป็นมาลัย จึงได้ชื่อว่า องคุลิมาล จนวันหนึ่งได้พบพระพุทธเจ้า จึงได้กลับใจบวชเป็นภิกษุในพระพุทธศาสนา และบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์
ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ https://84000.org/ พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย -
รวมประวัติ 3 พระอรหันต์ที่คนเชื่อว่าหนุนนำด้านโชคลาภ
เผือก สีขาว
Jul 1, 2025 -
นางขุชชุตตรา l ฆราวาสสอนธรรม l เอตทัคคะในฝ่ายผู้แสดงธรรม #พระพุทธเจ้า #คนตื่นธรรม
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Dec 6, 2024
นางขุชชุตตรา เป็นลูกสาวของหญิงแม่นมในเรือนโฆสกเศรษฐี ในกรุงโกสัมพี เป็น หญิงพิการหลังค่อม ต่อมาเมื่อโฆสกเศรษฐีได้ยกนางสามาวดีผู้เป็นหญิงกำพร้าให้อยู่ในฐานะเป็นธิดาของตนแล้ว ได้มอบหญิง ๕๐๐ คน ให้เป็นบริวารของนางอีกด้วย และนางขุชชุตตราก็ได้เป็นบริวารของนางด้วยเช่นกันเมื่อนางสามาวดีได้รับการอภิเษกเป็นมเหสีของพระเจ้าอุเทนแห่งเมืองโกสัมพี หญิงบริวารทั้งหมดก็ติดตามเข้าไปรับใช้นางในพระราชนิเวศน์ด้วย และพระเจ้าอุเทนได้พระราชทานทรัพย์ ๘ กหาปณะ แก่นางขุชชุตตรา เพื่อจัดซื้อดอกไม้ให้แก่นางสามาวดีทุกวัน โฆสกเศรษฐีสร้างวัดถวาย ในกรุงโกสัมพีนั้นมีเศรษฐี ๓ คน คือ โฆสกเศรษฐี กุกกุฎเศรษฐี และ ปาวาริกเศรษฐี ทั้ง ๓ ท่านนี้เป็นสหายกันต่างก็มีศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาได้ฟังพระธรรมเทศนาจนได้บรรลุเป็นพระโสดาบันด้วยกัน และได้สร้างวัดขึ้นท่านละหนึ่งวัด โดยของ โฆสกเศรษฐีชื่อว่าโฆสิตาราม ของกุกกุฏเศรษฐี ชื่อว่า กุกกฏาราม และของปาวาริกเศรษฐีชื่อว่า ปาวาริการามเศรษฐีทั้ง ๓ ท่านนี้มีคนรับใช้ชื่อนายสุมนะเป็นผู้จัดการตกแต่งสวนดอกไม้ เนื่องจากเขามีความฉลาดความสามารถในด้านนี้ จึงได้ชื่อว่า “สุมนมาลาการ” แม้นางขุชชุตตราก็มาซื้อดอกไม้จากนายสุมนะนี้ทุกวัน นางขุชชุตตราบรรลุโสดาบัน ครั้งหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเสด็จมายังเมืองโกสัมพี โดยมีพระอานนท์เถระ เป็นปัจฉา สมณะตามเสด็จมาด้วย พระพุทธองค์ประทับ ณ อารามของเศรษฐีทั้ง ๓ ท่านและเสด็จเข้าไปเสวยภัตตาหารที่บ้านของเศรษฐีทั้ง ๓ ท่านนั้นโดยผลัดเปลี่ยนไปตามวาระ ตามที่ท่านเศรษฐีได้กราบทูลอาราธนา วันหนึ่ง นายสุมนะขอโอกาสแก่ท่านเศรษฐีเพื่อกราบทูลอาราธนาพระบรมศาสดาเสด็จไปเสวยภัตตาหารที่บ้านของตน เมื่อเศรษฐีอนุญาตให้สมประสงค์แล้ว จึงจัดการตกแต่งเสนาสนะและภัตตาหาร ขณะที่เขากำลังจัดเตรียมการอยู่นั้น นางขุชชุตตราก็มาถึง นายสุมนะ กล่าวกับเธอว่า “วันนี้ขอให้รออยู่ก่อน เพราะตนได้กราบทูลอาราธนาพระบรมศาสดามาเสวย ภัตตาหารที่บ้าน และขอให้นางช่วยเหลือในการจัดภัตตาหารด้วย เมื่อเสร็จแล้วจึงค่อยรับดอกไม้ไป” ซึ่งนางขุชชุตตรา ก็ตอบรับด้วยความยินดีเมื่อเสร็จภัตกิจแล้ว พระบรมศาสดาทรงแสดงพระธรรมเทศนาอนุโมทนานางขุชชุตตราก็ได้มีโอกาสฟังธรรมเทศนานี้ด้วย นางส่งกระแสจิตไปตามพระธรรมเทศนา เมื่อจบลงก็ได้บรรลุโสดาปัตติผล ตามปกติในวันอื่น ๆ ที่แล้วมา นางขุชชุตตรา จะซื้อดอกไม้เพียง ๔ กหาปณะ และเก็บเอาไว้เอง ๔ กหาปณะ แต่วันนี้นางซื้อดอกไม้ทั้ง ๘ กหาปณะ นางสามาวดีเห็นว่าวันนี้ได้ดอกไม้มากกว่าทุก ๆ วัน จึงถามนางขุชชุตตรา ขึ้นว่า “ทำไมวันนี้จึงได้ดอกไม้มากกว่าปกติ” นางขุชชุตตรา ได้บอกตามความเป็นจริงว่า “เมื่อก่อนนั้นได้ยักยอกเงินไว้เพื่อตนเองครึ่งหนึ่ง แต่วันนี้หลังจากได้ฟังพระธรรมเทศนาจากพระบรมศาสดาจนบรรลุอมตธรรมแล้ว เห็นว่าการกระทำอย่างนั้นไม่ควร จึงได้ซื้อดอกไม้ทั้ง ๘ กหาปณะ” -
สุพรหมเทพบุตร l "รู้ว่าจะไปนรก เข้าหาพุทธะ ปิดอบาย" #พุทธวจน #พระพุทธเจ้า #พระไตรปิฏก #นิทานชาดก
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Jul 2, 2025
เรื่องราวของเทพบุตรสุพรหมในสวรรค์ดาวดึงส์ที่ได้ประสบกับเหตุการณ์ที่นางฟ้าบริวารสิ้นชีวิตกะทันหันขณะเที่ยวเล่นในสวนนันทวัน ด้วยความตกใจและตระหนักว่าตนเองก็กำลังจะจุติไปสู่อเวจีมหานรกในอีกไม่ช้า สุพรหมเทพบุตรจึงเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อขอคำแนะนำในการพ้นจากความกลัวและความทุกข์ พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมเทศนาว่าด้วยปัญญา ความเพียร การสำรวมอินทรีย์ และการสละทุกสิ่งทุกอย่าง เพื่อนำไปสู่การหลุดพ้น ซึ่งเทพบุตรสุพรหมได้บรรลุโสดาปัตติผลในท้ายที่สุด ธรรมเทศนานี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของการเจริญโพชฌงค์และวิปัสสนาเพื่อเข้าถึงพระนิพพาน. -
หลวงปู่ชา ผู้ถือธุดงค์เดี่ยว
หลวงตา
Dec 6, 2023 -
อาจารย์ยอด : หลวงพ่อแดง เทพเจ้าเขาบันไดอิฐ [พระ] new
อาจารย์ยอด
May 28, 2020 -
ประวัติหลวงพ่อแดง เทพเจ้าเขาบันไดอิฐ
ชื่ออื่น หลวงพ่อแดง
ส่วนบุคคล
เกิด 17 กันยายน พ.ศ. 2422 (95 ปี)
มรณภาพ 16 มกราคม พ.ศ. 2517
ศาสนา พุทธ
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่ วัดเขาบันไดอิฐ เพชรบุรี
อุปสมบท 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2444
พรรษา 75→
ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาบันไดอิฐ
พระครูญาณวิลาศ เกิดเมื่อวันวันพุธ ขึ้น 2 ค่ำ เดือน 11 ปีเถาะ จ.ศ. 1241 ตรงกับวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2422 ณ ตำบลบางจาก อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี[1] เป็นบุตรคนที่ 5 ของนายแป้น กับนางนุ่ม อ้นแสง มีพี่น้องร่วมบิดา-มารดารวมทั้งสิ้น 9 คน ได้แก่
- นางเยีย อ้นแสง
- นางเตี้ย อ้นแสง (มนต์ชู)
- นางเจ็ก อ้นแสง (ทับสี)
- นางสาวเปรม อ้นแสง
- พระครูญาณวิลาศ (แดง รตฺโต)
- นางเทียบ อ้นแสง (ทับสี)
- พระครูปัญญาโชติวัฒน์ (เจริญ ธมฺมโชติ)
- นางเล็ก อ้นแสง
- นางน้อย อ้นแสง (เกิดประดับ)
อุปสมบท
ในวัยเยาว์ท่านช่วยพ่อแม่ทำไร่ ทำนา ไม่มีโอกาสร่ำเรียนหนังสืออย่างเด็กสมัยนี้จนกระทั่งอายุ 20 ปี พ่อแม่ก็หวังจะให้บวชเรียน จึงพาไปฝากกับเจ้าอธิการเปลี่ยน วัดเขาบันไดอิฐ เพื่อจะได้เล่าเรียน และบวชเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2444 เวลา 15.13 น. โดยมีพระครูญาณวิสุทธิ (พ่วง) วัดแก่นเหล็ก เป็นพระอุปัชฌาย์ เจ้าอธิการเปลี่ยน วัดเขาบันไดอิฐ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระอธิการอ่ำ วัดทองนพคุณ เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับนามฉายาว่า "รตฺโต" แปลว่า"สีแดง"
ศึกษาธรรม[4]
หลังจากบวชเป็นพระภิกษุแล้ว เจ้าอธิการเปลี่ยนจึงได้สอนวิชาการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานให้ นอกจากเจ้าอธิการเปลี่ยนผู้สอนแล้ว หลวงพ่อแดงยังมีพระอาจารย์ผู้สอนพุทธาคมให้อีก 2 รูป นั่นคือพระสุวรรณมุนี (ฉุย สุโข) วัดคงคาราม จ.เพชรบุรี และหลวงพ่อแช่ม อินฺทโชโต วัดตาก้อง จ.นครปฐม ซึ่งมาร่วมนั่งวิปัสสนากรรมฐานกับเจ้าอธิการเปลี่ยนในถ้ำที่วัดเขาบันไดอิฐ อยู่เป็นประจำ ทำให้หลวงพ่อแดงได้ฝากตัวเรียนวิทยาคมกับท่านทั้งสองด้วย เรื่องดังกล่าวนี้มีหลักฐานยืนยัน เพราะ ดร. สุเมธ ตันติเวชกุล ศิษย์ผู้หนึ่งของหลวงพ่อแดงเคยเล่าไว้ในบทความว่า หลวงพ่อแดงท่านเคารพพระเถระสองรูปนี้มาก โดยหลวงพ่อแดงจะพกเหรียญอาจารย์ของท่านไว้ในย่ามเสมอ
ชีวิตสมณะ
หลวงพ่อแดงเป็นพระที่ประพฤติเคร่งครัดต่อพระวินัย สมถะไม่ชอบความยุ่งยากจากพิธีการ และไม่ชอบความสิ้นเปลืองจนเกินพระวินัย ท่านมักจะสอนศิษยานุศิษย์ของท่านให้มีความกตัญญู ซื่อสัตย์สุจริต โดยเปรียบเทียบกับตัวท่านเองว่า “อ่านไม่ออก เขียนไม่ได้ ยังได้เป็นเจ้าอาวาสวัดเขาบันไดอิฐ เพราะฉะนั้น! ขอให้ถือความสุจริต และทำคุณประโยชน์ของเราให้เด่นชัด ความดี ความชอบ จะนำมาซึ่งทุกอย่าง” แม้หลวงพ่อแดงจะไม่ได้เรียนหนังสือ แต่ท่านมีความวิริยะอุตสาหะในการสั่งสอน และปกครองคณะสงฆ์ หลวงพ่อแดงเป็นผู้ก่อตั้งโรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดเขาบันไดอิฐ เพื่อให้พระภิกษุสามเณรในเขตปกครองได้ศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรม ท่านเคยปรารภไว้ว่า “ฉันอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ จึงอยากให้พระเณรได้เล่าเรียน” หลวงพ่อแดงมีชื่อเสียงในทางสอนวิปัสสนากรรมฐานแก่พระภิกษุสามเณรตลอดจนอุบาสกอุบาสิกา โดยพระภิกษุทั้งในและนอกอารามให้ความสนใจเป็นจำนวนมาก และในวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2502 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรที่ พระครูญาณวิลาศ[5]
สมณศักดิ์
- 17 เมษายน พ.ศ. 2471 เป็นเจ้าอาวาสวัดเขาบันไดอิฐ
- 22 เมษายน พ.ศ. 2481 เป็นพระอุปัชฌาย์
- 5 ธันวาคม พ.ศ. 2502 เป็นพระครูสัญญาบัตร ในราชทินนามที่ พระครูญาณวิลาศ[6]
- 5 ธันวาคม พ.ศ. 2511 เป็นพระครูสัญญาบัตร เจ้าคณะตำบล ชั้นเอก ฝ่ายวิปัสสนาธุระ ในราชทินนามเดิม
หลวงพ่อแดงมรณภาพด้วยโรคชรา เมื่อวันพุธ แรม 8 ค่ำ เดือน 2 ปีฉลู ตรงกับวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2517 สิริอายุ 95 ปี พรรษาที่ 73 ก่อนมรณภาพท่านเคยพูดกับพระปลัดบุญส่ง ธัมมปาโล รองเจ้าอาวาสวัดขณะนั้นว่า “เมื่อฉันหมดลมหายใจแล้วอย่าเผา ให้เก็บร่างฉันไว้ที่หอสวดมนต์ และให้เอาเหรียญที่ปลุกเสกรุ่น 1 ใส่ปากไว้พร้อมเงินพดด้วง 1 ก้อน ส่วนนี้ฉันเอาไปได้และให้เอาขมิ้นมาทาตัวฉันให้เหลืองเหมือนทองคำ” พระบุญส่งจึงรับปาก และได้ทำตามที่หลวงพ่อประสงค์ทุกอย่าง
ปัจจุบันสรีระของท่านยังประดิษฐานอยู่ในหีบประดับมุกซึ่งตั้งอยู่ที่หอสวดมนต์วัดเขาบันไดอิฐ โดยประชาชนสามารถกราบนมัสการได้ทุกวันตั้งแต่เวลา 8.00-17.00 น.
:- https://th.wikipedia.org/wiki/พระครูญาณวิลาศ_(แดง_รตฺโต) -
พระโสณาเถรี l เอตทัคคะในฝ่าย ผู้ปรารภความเพียร #พระพุทธเจ้า #คนตื่นธรรม #โหนกระแส
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Dec 15, 2024
พระโสณาเถรี เอตทัคคะในฝ่าย ผู้ปรารภความเพียร
จากเศรษฐีเป็นอนาถา / ไร้ที่พึ่งพาจึงออกบวช / พอสำเร็จอรหันต์ก็แสดงอภินิหาริย์ /ได้รับยกย่องว่าเลิศทางความเพียร พระโสณาเถรี เกิดในตระกูลเศรษฐี ในเมืองสาวัตถี ได้ชื่อว่า “โสณา” เมื่อเจริญวัยแล้วได้มีคู่ครองที่มีฐานะเสมอกัน อยู่ร่วมกันมามีบุตร ๗ คน มีธิดา ๗ คน เมื่อบุตรธิดาทั้งหลายเจริญวัยแล้วได้แต่งงานมีคู่ครองเรือนแยกย้ายกันออกไปอยู่ตามลำพัง ต่างก็มีฐานะความเป็นอยู่สุขสบายตามสมควรแก่อัตภาพฆราวาสวิสัย ต่อมาสามีของนาง ถึงแก่กรรมลง นางได้ปกครองดูแลทรัพย์สมบัติทั้งหมดโดยยังมิได้จัดสรรแบ่งปันให้แก่บุตรธิดาเลย และต่อมา บุตรธิดาเหล่านั้นได้พากันพาพูดกับนางบ่อย ๆ ว่า:- “คุณแม่ บิดาของพวกข้าพเจ้าก็ตายไปแล้ว ทรัพย์สมบัติเหล่านี้แม่จะเก็บเอาไว้ทำไม หรือแม่เกรงว่าพวกเราทั้ง ๑๔ คนนี้จะเลี้ยงแม่ไม่ได้” นางโสณาได้ฟังคำของลูก ๆ มาพูดกันอยู่บ่อย ๆ ก็คิดว่า “เมื่อเราแบ่งทรัพย์สมบัติให้ แล้ว ลูก ๆ ก็คงจะเลี้ยงดูเราให้มีความสุขได้ ไม่ต้องลำบาก” เมื่อคิดอย่างนี้แล้ว นางก็แบ่งทรัพย์สมบัติให้แก่ลูกชายหญิงทั้ง ๑๔ คน ๆ ละเท่า ๆ กันแล้วนางก็ไปอยู่อาศัยกลับลูกชายคนโต เมื่อไปอยู่ใหม่ ๆ ก็ได้รับการปฏิบัติ ดูแลอย่างดี แต่เมื่อนานไปลูกสะใภ้ก็เริ่มมีความรังเกียจ พูดจาเสียดสีขึ้นวันละเล็กวันละน้อย พร้อมทั้งไปยุแหย่ให้สามีรังเกียจแม่ของตนเอง เมื่อพูดบ่อย ๆ เข้า สามี ก็เห็นคล้อยตามด้วย จนกระทั่งวันหนึ่ง ลูกสะใภ้ได้พูดกับนางว่า:- “คุณแม่ความจริงแม่ก็มีลูกชายลูกหญิงตั้งหลายคน ทรัพย์สมบัติทั้งหลายแม่ก็แบ่งให้ เท่า ๆ กัน มิใช่ว่าฉันจะได้ ๒ ส่วนมากกว่าคนอื่น ๆ แต่ทำไมแม่จึงมาอยู่มากินแต่ที่บ้านฉันคนเดียว แม่ไม่รู้จักทางไปบ้านลูกคนอื่นเลยหรือ ?”
ไร้ที่พึ่งพาจึงออกบวช
นางโสณา ได้ฟังคำของลูกสะใภ้แล้ว อีกทั้งลูกชายก็ดูท่าทีคล้อยตามภรรยาของตน นางจึงจำใจห่อของใช้ส่วนตัวไปอาศัยลูกคนต่อ ๆ ไป และเหตุการณ์ก็เป็นไปทำนองเดียวกัน นางไม่สามารถจะพึ่งพาอาศัยลูกชายและลูกหญิงทั้ง ๑๔ คนนั้นได้ จึงคิดว่า “จะมีประโยชน์อะไรกับการอาศัยลูกเหล่านี้เราไปบวชเป็นภิกษุณีจะดีกว่า” นางโสณา ได้ไปยังสำนักภิกษุณีสงฆ์ ขอบรรพชาอุปสมบทเป็นภิกษุณี เพราะความที่ นางเป็นผู้มีลูกมาจึงได้ชื่อว่า “พหุปตติกาเถรี” นางเองก็คิดว่า “เราบวชในวัยชราไม่ควรที่จะอยู่ด้วยความประมาท” จงได้ช่วยนางภิกษุณีทั้งหลายทำวัตรปฏิบัติตามกิจของภิกษุณีสงฆ์ แต่เพราะความเป็นผู้บวชใหม่ และอยู่ในวัยชราจึงทำกิจบกพร่อง นางภิกษุณีทั้งหลายจึงกระทำทัณฑกรรมลงโทษแก่เธอโดยให้เธอทำหน้าที่ ต้มน้ำอุ่นให้ภิกษุณีทั้งหลายสรง ทั้งเช้า-เย็นเป็นประจำบุตรธิดาของเธอได้มาเห็น ก็พากันพูดจาเยาะเย้ยจนเธอรู้สึกสลดใจ วันหนึ่ง พระโสณาเถรี ได้ไปหาฟืนและตักน้ำมาไว้ในโรงครัว แต่ยังมิได้ก่อไฟ พระเถรีก็คิดว่า “เราไม่ควรประมาท ควรจะอาศัยเวลาและสถานที่อันสงบสงัดนี้ บำเพ็ญสมณธรรมทั้งกลางวันและกลางคืน” คิดดังนี้แล้วก็ได้พิจารณาอาการ ๓๒ ท่องบนภาวนาไปเดินจงกรมไปโดยยึดเสาโรงครัวเป็นแกนกลางเดินวนรอบเสาสำรวมจิตเจริญวิปัสสนา สำเร็จอรหันต์แสดงอภินิหาริย์
ขณะนั้น สมเด็จพระบรมศาสดา ประทับอยู่ในพระคันธกุฎี ทรงทราบด้วยพระฌาณ จึง ทรงเปล่งพระโอภาสรัศมีปานประหนึ่งว่าประทับอยู่ตรงหน้าพระเถรีนั้นแล้วตรัสสอนว่า:- “ดูก่อนนพหุปุตติกา ชีวิตความเป็นอยู่เพียงวันเดียวครู่เดียว ของผู้ที่เห็นธรรมอันสูงสุดที่เราได้แสดงแล้ว ดีกว่าประเสริฐกว่าชีวิตความเป็นอยู่ตั้ง ๑๐๐ ปี ของผู้ไม่เห็นธรรม” -
พระอนุรุทธเถระ l เอตทัคคะผู้มีทิพยจักษุญาณ ปฐมเหคุผ้าป่า-บังสกุล #พระพุทธเจ้า #คนตื่นธรรม #โหนกระแส
อาจารย์ธนากร ปุสวงศ์
Nov 19, 2024
พระอนุรุทธเถระ เอตทัคคะผู้มีทิพยจักษุญาณ เป็นพระภิกษุสาวกเอตทัคคะของพระพุทธเจ้า นับเนื่องในพระอสีติมหาสาวก 80 องค์สำคัญในพระพุทธศาสนาในสมัยพุทธกาล
พระอนุรุทธเถระ เป็นพระประยูรญาติของพระพุทธเจ้า โดยท่านเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าอมิโตทนะผู้เป็นพระอนุชาของพระเจ้าสุทโธทนะ ผู้เป็นพระราชบิดาของเจ้าชายสิทธัตถะ พระอนุรุทธเถระ ออกผนวชพร้อมกับเจ้าราชกุมารอีก 5 พระองค์ และนายอุบาลีภูษามาลา ณ อนุปิยนิคม เมื่อท่านบรรลุเป็นพระอรหันต์แล้ว ท่านมักตรวจดูสัตวโลกด้วยทิพยจักษุอยู่เสมอ พระพุทธเจ้าจึงยกย่องท่านให้เป็นพระเอตทัคคะผู้เลิศทางทิพยจักษุญาณ (ตาทิพย์) พระอนุรุทธเถระ เอตทัคคะผู้มีทิพยจักษุญาณ ครั้นเมื่อพระพุทธองค์ตรัสสอนพระเถระแล้ว ได้เสด็จกลับสู่ที่ประทับ ส่วน พระอนุรุทธะ ได้บำเพ็ญสมณธรรมต่อไป ก็ได้บรรลุพระอรหัตผล ตั้งแต่นั้นมา ท่านได้ตรวจดูสัตว์โลกด้วยทิพยจักษุญาณเสมอ
ปฐมเหตุประเพณีการทอดผ้าบังสุกุล-ผ้าป่า สมัยหนึ่งท่านพระอนุรุทธเถระ จำพรรษาอยู่ที่เวฬุวันเมืองราชคฤห์ จีวรที่ท่านใช้อยู่นั้น เก่ามาก ท่านจึงแสวงหาผ้าบังสุกุล (ผ้าเปื้อนฝุ่น) ตามกองขยะ กองหยากเยื่อเพื่อนำมาทำจีวรครั้งนั้น อดีตภรรยาเก่าของท่านชื่อ ชาลินี ซึ่งจุติได้เกิดเป็นเทพธิดาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เห็นพระเถระแสวงหาผ้าอยู่เช่นนั้นก็เกิดศรัทธาเลื่อมใส จึงนำผ้าทิพย์มาจากสวรรค์ลงมายังโลกมนุษย์ และคิดว่า “ถ้าเราจะนำเข้าไปถวายโดยตรง พระเถระก็คงไม่รับแน่” จึงหาอุบายซุกผ้าผืนนั้นในกองขยะกองหยากเยื่อ มีชายผ้าโผล่ออกมาเพื่อให้พระเถระได้เห็น ในทางที่พระเถระกำลังเดินมุ่งหน้าไปทางนั้น พระเถระเห็นชายผ้าผืนนั้นแล้วถึงออกมาพิจารณาเป็นผ้าบังสุกุลและคิดว่า “ผ้าผืนนี้เป็นผ้าบังสุกุลที่มีคุณค่ายิ่งนัก” แล้วนำกลับไปสู่อาราม เพื่อจัดการทำจีวร
หน้า 104 ของ 105